Igl usit da Sontgaclau

d’Augustin Manetsch (Gasetta Romontscha il december 1976)

Quei che jeu sai seregurdar havevan mo ils da vitg Sontgaclau. Tier nus on Gonda e Raveras vegnevan mo ils mênders quei di sin esch e purtavan in regal ni l’auter. Mo quellas visetas purtavan pli bia caneras e narradads che regals. Ei capitava era ch’ina buna vischina fageva Sontgaclau sin esch tier ina famiglia cun biars affons. Entuorn ils anno 12 essan nus stai ensemen, tschun mats, che stevan on Gonda ed havein concludiu da far Sontgaclau e dad ir tier mintga famiglia en stiva.

Las scharschas havein nus repartiu denter nus aschia: Johann Deragisch: Sontgaclau, Josef Deragisch: fumegl grond, Giusep Flepp (da Clavaniev): fumegl dil schierl, Luis Schmed (dil spital): äsen, Hans Manetsch: da tortas. Igl ei vegniu concludiu da visitar las fracziuns da Raveras, S. Gions, Gonda, Funs e Clavaniev. Cumprau havevan nus greffels e rispials. Las stizuns da teila havevan dau a nus slingias e monginas, e dalla venerabla claustra havevan nus survegniu meila. Mo ei ha aunc dau da cumprar bia per saver dar a mintga affon enzatgei. La finfinala havein nus giu cumprau en uorden per 55.- francs. – II resti per il Sontgaclau eran nus stai tier il caluster pertut. Igl ulteriur resti era ei buca stau grev da procurar. Nus eran lu secunvegni ch’il da tortas mondi entuorn sco pauper murdiu, sepusond sin ina crutscha. Quella tradiziun ei semantenida tochen oz tier il Sontgaclau da Gonda. II fest da Sontgaclau havevan Manuel ni Tumaisch Caminada fatg.

La sera da Sontgaclau essan nus semess sin viadi. Igl ei quasi nundescrivibel tgei plascher che la glieud haveva. Ei schabegiava che l’entira famiglia steva enschanuglias, ils geniturs per mussar il duiu respect als affons. En mintga

famiglia devan nus mo in pategl. In greffel, ni in rispli, ni ina slingia, ni monginas, e lu meila, pêra tosta e maruns. Tgi che era ord scola, survegneva nuot. Vin spital (oz Casa s. Gions) stevan lu silmeins 15-20 buobanagls. La sora Nicodema era ina ualti resoluta. Cura che nus havein vuliu prender en cadeinas il pli grond lumpazi, han quels schanis entschiet a siglir si per las preits e far, che nus havein giu pli avunda che eis. Nus essan stai cuntents da mitschar era senza haver priu in en cadeinas.

La tura havevan entschiet enten vegnir stgir, e finiu havevan nus pêr da mesanotg. Mo tuts che havevan spetgau. Mender eis ei stau cul quen final. Nus havevan incassau lidinuot. Aschia havein nus stuiu parter denter nus il deficit. Francs 55 parter sin tschun fan la summa rodunda da francs 11. In pulit buordi, sch’ins patratga che jeu erel da lezzas uras fumegl per in franc a di e la spisa.

Nus havein lu fatg plirs onns Sontgaclau en quella formaziun, e gia il tierz onn havein nus stuiu metter nuot sissu. Quei onn haveva sur Brugger envidau en nus e dau tschun francs. In onn haveva ei perfin tunschiu dad ir ella ustria e beiber in quintin. Schiglioc mavan nus tier la mumma dad in da nus a puschegn. Pli tard han lu ils mats e mattauns surpriu ufficialmein quei pensum e fan aunc oz quei stupent e bein.

Remarca dil correspondent: Quellas indicaziuns ha Hans Manetsch, Gonda, saviu far a mi. Ei dat cheu d’allegar nuot auter che d’animar la giuventetgna da tuttas vischnauncas da star fideivels a quei bi usit da far Sontgaclau. Per uonn engrazia il scribent gia ordavon al Sogn e sia suita che portan tonta legria e tempra ed era tema e trembletga en nossas stivas.

Schreibe einen Kommentar