En memoria da decan Valentin Berther

annada 60, nr. 13 dils 30 da mars 1916

Rev. canoni Nicolaus Val. Berther, decan dil capetel grond sursilvan e plevon ad Andiast, ei la damaun della fiasta, cura ch’ igl aunghel Gabriel ei staus termess a Nazareth tier la purschala, vegnius clamaus dad in aunghel tier il Segner per retscheiver la pagaglia dil survient fideivel.

II venerabel defunct ei naschius a Segnas, Mustér, ils 17 de Matg 1856 ed ei aschia vegnius sin ina vegliadetgna de prest 60 onns. Ses studis haveva el giu entschiet en claustra a Mustér, continuond quels ad Altdorf e Nossadunnaun. El ha giu la ventira de saver frequentar l‘ Universität de Würzburg. Igl onn 1882 eis el lu vegnius benedius ora ed ha Nossadunna-Uost celebrau sia messa nuviala en la baselgia gronda della claustra a Mustér.

Sia pastoraziun ha Sur Berther entschiet en la pintga, isolada pleiv de Pigniu e finiu ad Andiast, nua che el ei staus 31 onn. Paucas midadas en ina aunc ualti liunga veta; nus tenin denton quei per ina honur per il defunct plevon e per sia pleiv. Quella ha mussau engrazieivla attaschadadat ed el ha capiu de buca vegnir veders, de sefar adina quasi novs entras continuau studi.

Per raschun de sia solida savida haveva il defunct era „in plaid el capetel“ e gudeva el la stema de ses confrars, la quala quels han demussau cun eleger el per decan a Breil 1910 ed ils canonics han ornau el cun lur tetel 1913. Lu era el gia in um malsaun, 1914 ha el denton aunc pudiu presidiar il capetel grond a Lumbrein. Aunc igl atun vargau ha Sur Berther visitau siu liug nativ, sco quasi mintg’ onn, quei era sia vacanza. Ussa ruaussa el sper siu carezau sanctuari de s. Geletta.

Fideivels a sia pleiv, fideivels a siu liug nativ, ei canoni Berther era staus fideivels al stan, el qual el fuva naschius, el ha entochen els davos onns manteniu sez l’ economia purila, il pli davos dils Spirituals, e daferton ch’igl ei generala lamentaschun, ch’ei rendi buca de far il pur, pretendeva el, ch’ ei rendevi de bia meglier, che de schar vi.

Il defunct era in um de robusta comparsa, cun pass franc e ferm, e de vigurusa forza e stateivladat fuvan era siu spért e caracter. El ei ius adina via grada. Siu Professor, il renomau Hettinger, ha bein giu dau la direcziun al talentus giuven grischun. Hettinger enconuscheva il spért dil temps modern, carezava aber sia cardientscha e sia baselgia pli che tutta pumpa moderna ed ha buca seschau tschorventar da quella. Siu scolar, nies decan, ei restaus fideivels sia entira veta a quei spért, che regeva da quei temps, il temps dil combat culturian, ils catolics, mussond adina viv interess per tuttas novas dispetas principialas, senza untgir pass ord via catolica. Tgi che portava ordavon la bandiera catolica en in combat, era segirs, ch’il plevon ded Andiast suondava.

Sche sia pleiv tschenta in monument sin sia fossa, savess ella cun buna raschun scriver sin quei: „El ei staus fideivels a nus 31 onn, fideivels a sesez adina.“ „Survient bien e fideivel“, possies esser „en la gloria de tiu Signur“. gg.

Schreibe einen Kommentar