Ina nova casa da scola per Selva e Tschamutt

Ord la Gasetta Romontscha dils 9 d’october 1919:

Ils vischinadis de Selva e Tschamutt han survegniu uonn ina stupenta casa nova de scola. Ella ei baghiada a Sutcrestas sper 1’ enconuschenta caplutta de „Maria digl agid“ ne „Maria Hilf“. Igl ei ina casa lenn bein luvrada ora e stupent decora da dadens e dado cun bials ornaments, tagliai ora en preits e plantschius. Ella porscha pilver igl aspect d’ ina nobla vella.

Ils quosts ein stai considerabels. Grondas difficultats ha principaimein il rabitschar il material sil plaz dau. Quel han ins numnadamein stovia spedir cun agid d’ ina suga dal stradun tochen sin il plaz de baghiar. Il vitget de Sutcrestas, che schai denter Selva e Tschamatt, ei vegnius baghiaus els emprems decenis dil davos tschentaner suenter la gronda catastrofa della lavina de Selva d’anno 1808. Igl emprem, ch’ ei vegnius sil pertratg de translocar il vitg pli anen en In liug segir de lavina ei stau pader Placi a Speecha. Siu plan ei vegnius realisaus en quei senn, ch’ ins ha laschan las casas de Selva leu e fatg si a Sutcrestas casas novas. Cura ch’ igl unviern termetteva l’ emprema neiv, Iura emigrava igl entir vischinadi a „Maria Hilf“ e habitava leu entochen la primavera. Quei descriva nies poet Giachen Giusep Steiner en sia poesia sur la vall Tujetsch sco suonda:

Ed in quart ura pli anen,

Eis ei in vitg cun tgesas lenn.

Cu ei smanatscha la lavina,

Sche fuian ei ain co adina.

Leu ei la mumma digl agid

Che dat ad els fetg grond confiert.

Ussa succeda quella emigraziun a „Maria Hilf“ buca pli. Ins ha gia transportau pliras casas anora e gleiti restan leu mo caplutta e casa de scola pli. II vitg de Selva ei numnadamein buca pli exponius al prighel de Iavina. Dad ina vart vegn quella impedida entras in spess uaul, plantaus avon circa 50 onns e da l’autra vart han ins pinau ora il cagliom videifer, aschia che la neiv seleischna giu dafertontier ch’ei neiva.

Essed las relaziuns el decuors dil temps semidadas sin tala moda, han ils vischins de Selva anflau per convignent, ch’ ins vegni era cun la scola a Selva. Lur pretensiun pareva era d’ esser giustificada muort la circumstanzia, ch’il viadi da Selva a Sutcrestas ei buca senza prighel de Iavina. Era ei la cuorsa da Tschamutt a Selva buca per pli che duas minutas pli liunga, che da Tschamutt a Sutcrestas, aschia ch’ ei emporta pauc, sch’ils de Tschamutt van giu Sutcrestas ne giu Selva a scola. Mintgaga, cu ei dat neiv, ston ils affons de Tschamutt rumper via per ir a scola, fertond che da Tschamutt a Selya eis ei adina ina buna via de schlusida. Plinavon havess la casa de scola udiu a Selva, essend leu la casa pervenda ed il grond diember dils affons, q. v. d. duas tiarzas de quels. Cun quei che la casa de scola ei aschi allontanada dals vitgs habitai, vegn la scola tier mintga nevada interrutta per enzaconts dis. Scehe nus havessen a Selva la casa de scola, vegness quei buc avon.

Ins ha denton dau negina ureglia alla bein motivada pretensiun dils vischins de Selva. Nus vulein cheu tuttavia buca passar si encunter la sentenzia d’ aultas autoritats e nus astgein era buca dubitar sur la gestadat de quella, schege che nus vesein buc en ella, essend nossas enconuschientschas giuristicas cumpatg memia pintgas. In motiv principal ch’ins ha buca dau la scola a Selva ei bein quei, ch’ ins temeva, dalura era stuer dar als de Tschamutt in’ atgna scola e quei vulevan ins ord interess evitar. Basta, la casa de scola ei ussa baghegiada a „Maria Hilf“ e nus lein e stuein esser cuntents aschia e termetter viaden nos affons, quei vul dir exponer els al prighel, aschi ditg sco Dieus pertgira quels da disgrazias tras lavinas, las qualas ein en nossa vall de larmas buca raras.

Schreibe einen Kommentar