da Gion Battesta Manetsch
Ord il protocol vegl dil vischinadi
1863 vuliu scafir in fondo da scola.
Suenter haver vendiu in quantum lenna ord igl uaul d’ils Larischs han ils vischins cun in pign pli sfurzau da reparter ils danners sin fiugs ed olmas e da buca meter per in fondo da scola ne baghegiar ina casa da scola ni in pistregn.
(protocol pagina 29 e 30 Notzia 1863)
Protocol dils 5 ed ils 8 d’avrel 1877
Ils 5 d’avrel onn curent ein ils vischins searadunai en casa dil cauvitg Nicolaus Jacomet. Decidiu da termeter tier il president dil cussegl da scola da vischnauca igl ugau scola de nies vischinadi, Nicolaus Jacomet cun aunc trer tier Lezi Manetsch e Sep Andriu Truaisch per far de saver ch’ils vischins hagien unitamein concludiu ch’els vegnan a pagar nuot ord ils lur bein communals entochen che la vischnaunca gidi buc er’els a proporziun sco ad auters vischinadis e lura seradunar dumengia proxima e lura dueigien quels dar il rapport tgei che seigi vegniu detg.
Oz ils 8 d’avrel dil medem onn ein ils vischins puspei seradunai en il medem local. Lura han ils sura nominai comisaris dau rapport ch’il president dil cussegl da scola hagi entruidau tier igl emprem gerau e ch’el hagi de prender negina notizia de quellas varts.
Sin quei ei vegniu concludiu de termeter Niclaus Jacomet e Vigeli Riedi tier igl emprem gerau e rapportar a quel il medem.
A caschun dalla radunonza da vischins d’ils 29 d’avrel 1877 han ils comisaris raportau ch’il gerau hagi priu notizia e vegli raportar sin la proxima vischnaunca.
Ils 30 de Januar 1879 ha igl ugau da scola Lezi Manetsch dumandau ils vischins schels veglien schar retscheiver ils subsidis che la vischnaunca offerescha per pagar il scolast ni buc. Sin quei ei vegnu respundiu de buca schar retscheiver.
- Jos. Candinas purtau avon ch’el seigi staus a Glion per encassar il debien della scola ord la massa de Casper Derungs p.m. e ch’ei seigi vegniu dau cudischs ed auters effects. El damonda ils vischins sch’els veglien els surprender ils effects sco els ein dat el ritscharts ni sch’el e comp. ( cheran stai ugaus dallas uras che Casper Derungs ha giu scussiun) stopien sez meter neu il muncont. Ils vischins rispundan ch’els secregien che Candinas e comp. stopien star neu per il debien che vegn a muncar e surprendien era buca ils effects, bein aber veglien els dar voluntariamein 30 fr. sin datum proxim cun las sequentas condiziuns.
Che Candinas e comp. metien era sin d’atum proxim il cap. de 114 fr. il qual Casper Derungs debitava a mauns agl ugau de scola , ch’il tscheins tochen datum 1879 curdai stopien era dad els vegnir pagaus.
Ils 22 de matg 1879 Il cauvitg porta avon sin conclus dalla ludeivla vischnaunca de mirar co ins vegli serugalar cun la scola pigl avegnir e tgei ch’ins pudessi pagar ord cassa de vischins per mantener la scola el vitg. suenter haver disqussiunau la caussa vegn concludiu de raportar alla cumissiun de surschar totalmein alla vischnaunca, a nus segi ei nigin auter metel che de dar alla vischnaunca la rendita da nossa scola.
Radunonza ils 02 d’uost 1879 il cauvitg Vigeli Riedi ha porta avon chel seigi vegnius clamaus dalla suprastonza vischnaunca la qualla hagi dumandau dals vischins de Mompé Medel 50 fr. per aplicar vid la scola e damonda el medem temps sche bein ils vischins veglien conzeder quels ni buc. Sin quella damona ei vegniu unitamein rispondiu da dar nuot.
8 dis pli tart ei quella damonda danovamein vegnida tractada dalla cumissiun da vischnaunca la qualla pretenda danovamein dals vischins de Mompé Medel 50 fr.bein aber cumpriu ils 12 fr. ch’ils vischins devan annualmein tochen encheu. Quei ei danovamein vegniu raportau als vischins ils quals han buca conzediu aber 40 fr. cumpriu ils 12 fr. davon. enstagl 50 fr. Vigeli raportar alla vischnaunca schiglioc vegnien els a dar nuot. Quei ei lura vegniu raportau entras ina brev cun la posta agl emprem gerau e quel ha lura raportau alla vischnaunca la qualla ha lura buca concludiu che sch’ils vischins veglien buca dar fr. 50, sche stopien ils affons da scola de Mompé vegnir a scola a s. Gions.(12.00 fr. tscheins per la stiva da scola)
Ils 31 d’uost o.c. ei il niev cussegl da scola seradunaus quel ha lura danovamein empruau da far pagar ils da Mompé fr. 50, cun far atents sin la decisiun dala vischnaunca ch’ils affons stuessien vegnir a s. Gions a scola.
Era quella intervenziun ha buca muentau ils da Mompé ed els han concludiu da star tier de plaid da quellas vards.
Ils 26 d’october o.c. ei lura vegniu teniu vischnaunca la qualla ha lura concludiu de dar ina scola a Mompé Medel e ritscheiver ils 40 fr. ch’els vevan ina gada offeriu.
Radunonza dils 22 de december 1880 il cauvitg ha legiu avon ina brev ufficiala de Lezi Manetsch encunter ils vischins arisguart il tscheins dil local da scola per 3 onns ch’apartegn a Lezi Manetsch. Ils vischins ein dil meini che Lezi Manetsch hagi buca il dretg da far pagar dapli che en il vegl. Aschia han els inconbensau Candinas Johan ed Aluis Desax ded ira ils 24 de quest sco steva sila zitaziun avon il mediatur per rispunder e meter avon il fatg, buca aber secunvegnir cun el amicablamein cun dar dapli che quei ch’ils vischins han offeriu.(ca.12.00 frs.)
Radunonza d’ils 19 da fevrer 1881 Johan Josef Candinas e G.Martin Luz ein stai clamai dalla cumissiun de taglia de vischnaunca . La cumissiun ha denter auter purtau avon che la vischnaunca vegli mantener per ils proxims 5 onns la scola sco fatg giu dalla vischnaunca. Vul la vischnaunca aber midar quei eis ei vegniu fatg la proposiziun che la vischnaunca garegi ch’il vischinadi da Mompé Medel stopi pagar ord lur beins ca. 100 fr. en favur dalla scola, duessi il vischinadi buca esser cuntents de quei , lura stopi el recuorer per schar decider schei sapi vegnir priu en zatgei ord quels beins ni buc.
Ils vischins han unitamein decidiu da dar nuot, pia buca in centim. Ils vischins han aunc maniau che la vischnaunca stopi requorer e buca il vischinadi.
Radunonza d’ils 12 d’october admoniziun dil president dil cussegl da scola ch’ils vischins hagien buca pagau la summa da 40 fr. e quei entochen ils 15 da quest. cass cuntrari vegnen ins ad instradat da stumar. Demai chei regeva divergientas en caussa concludan ils vischins da buca pagar e da schar instradar la stumaziun e lura mirar tgei che seigi de far.
Radunonza isl 1 da november 1881 concediu als geniturs dils affons da scola da schar far lenna da scaldar la pegna de scola ord igl uaul dils Larischs bein aber mo lenna derschida e cuschas e quei mo per uonn.
La radunonza da vischnaunca dils 29 da fenadur 1885 decida da baghegiar ina casa da scola per Mompé Medel.
Plinavon ei vegniu concludiu da far la lavur cumina vid la numnada casa suenter igl uorden de lavur cumina presenta da vischnaunca.
Per controlar quella, manischar la lavur e fixar il sulom ei surschau ad ina comissiun consistenta ord ils comembers G.Martin Luz, Nicolaus Jacomet e Johan Candinas.
Ils 19 da matg 1887 dumandau la suprastonza lavur cumina da cavigliar e resgiar si la lenna de scola ch’ei vonzada vid la casa de scola.
Ils 12 da december 1888 clamau per l’emprema gada radunonza da vischins en cassa da scola nova.
Ils 10 da schaner 1893 dad ir a pinar la lenna da scola (ils vischins, lenna da brisch)